Vorig jaar kreeg ik een nogal wonderlijk mailtje in mijn inbox. De man in kwestie vroeg of ik hem in een of twee sessies kon 'afhypnotiseren van de porno'. Blijkbaar had hij het idee dat hij naar mijn praktijk zou komen, in de stoel zou gaan zitten, gehypnotiseerd zou worden en een uur later zijn ogen weer opendoen en dan verlost zou zijn van de verslaving. Dat klinkt misschien wat vreemd en ridicuul, en dat is het ook. Dat is ook helemaal niet waar deze vorm van psychotherapie over gaat. 

Op 23 november geef ik een lezing op het symposium 'Bewustwording in Herstel' bij academie Hypnos in Voorthuizen. Ik zal het hebben over wat verslaving is, hoe het voelt om verslaafd te zijn, wat oorzaken zijn van verslaving en natuurlijk de vraag: wat is herstel en waar begint herstellen van een verslaving?

In tegenstelling tot wat veel mensen denken, herstellen de meeste mensen met een verslaving hiervan zonder hulp. Dit is te lezen in Overcomming Addiction van Harvard Medical School. Toch is het overwinnen van een verslaving ook voor veel mensen vaak een lang, pijnlijk en gecompliceerd proces. De eerste vraag in dit proces is: ben je klaar om te veranderen? 

Het verbaast me regelmatig hoe weinig mensen met een verslaving eigenlijk weten over verslaving. Dat was bij mijzelf niet anders trouwens. Voordat ik zelf ging herstellen van mijn verslavingen wist ik alleen maar dat ik er last van had, er vanaf wilde en dat dit niet lukte. Daarom vind ik het - zowel  in individuele sessies als in groepstherapie – heel belangrijk dat iemand leert over wat een verslaving is. Want als je niet weet waarom je de dingen doet die je doet en niet snapt wat je hebt, dan denk je dat er iets mis met je is.

Een vriendin vertelde laatst over haar zoontje van vijf. Hij was die dag bij oma en opa geweest en toen hij  thuiskwam had hij een nieuw t-shirt met een dino aan wat hij van opa en oma had gekregen. Toen hij zijn moeder zag, rende hij naar haar toe, strekte zijn armen uit en riep uit volle borst: ‘Mama, mama, kijk eens hoe mooi ik ben!’

Mijn moeder is opgegroeid in de jaren '50 in een heel klein dorpje, diep in zuid-Limburg. Ze hadden thuis één koe. Ik vond het als kind altijd wel een gezellig idee om een koe in de tuin te hebben, maar mijn moeder dacht daar anders over. Zij moest als kind die koe namelijk iedere dag melken, voor én na school. Een keer per jaar had de koe 'een date' met een stier uit de buurt, vertelde ze een paar jaar geleden.  'Dat wisten we omdat die dag de deur hermetisch werd afgesloten, de ramen werden helemaal afgeplakt en wij mochten niet naar buiten.' Haar ouders wilden perse voorkomen dat mijn moeder en haar twee zussen vragen zouden stellen over wat hun koe met die stier deed in de schuur.  

'Waar ben je mee bezig? Snap je wel dat je met je gezondheid aan het spelen bent?' Dat was de reactie van de huisarts toen Hannah vertelde over haar problemen met alcohol. Het gevolg? Hannah ging met schaamte weg bij de huisarts en kwam niet meer terug bij hem. Ik hoor het helaas te vaak van cliënten dat medische professionals geen flauw idee hebben wat ze aanrichten op het moment dat ze reageren vanuit een moreel oordeel.

Een tijd geleden kwam Mark* bij mij in verband met een verslaving aan alcohol, coke en seks, meestal in combinatie met elkaar. Aan de telefoon vertelde hij dat hij al heel vaak gestopt was, maar het nooit langer volhield dan een paar weken. Mark was halverwege de dertig, vrij groot, had een sportief uiterlijk en zag er altijd uit alsof hij net van een zonvakantie terug was. 'Hoe vind je het om hier te zijn', vroeg ik hem toen hij de eerste keer langskwam. 'Prima!', zei hij. 'Ik hoop dat dit een beetje werkt!'

'Het is gewoon een gebrek aan wilskracht, dat is mijn probleem!' Zijn stem klonk gefrustreerd en wanhopig tegelijkertijd. Oscar, 31 jaar en verslaafd aan blowen en gamen. Toen hij 14 was begon hij met gamen en blowen en nu beheerst het al jaren zijn leven. Zijn relatie lijdt eronder en zijn vriendin die vijf maanden zwanger is, heeft hem een ultimatum gesteld. 

Suzanne is 24 jaar oud, studeert aan de universiteit en heeft dagelijks eetbuien. In ons eerste gesprek vertelt ze in een paar zinnen hoe het probleem is ontstaan: ‘Op de basisschool en het begin van de middelbare school werd ik heel veel gepest. Als ik na school naar huis fietste kwam ik langs de supermarkt waar ik M&M’s en andere chocola kocht.  Thuis op mijn kamer at ik die alleen op. Daar ben ik niet meer mee gestopt’.