“Doe niet zo homo,” zei mijn jongere broer afkeurend jaren geleden. Hij had geen problemen met mijn homoseksualiteit, zolang het maar onzichtbaar bleef. ‘Prima als je homo bent, als je maar hetero doet’ van dat werk. Vernederend vond ik het. Dit soort opmerkingen heeft iedere homo, lesbo en trans persoon ontelbaar veel keren gehoord. Wat is de impact daarvan? En wat heeft dat te maken met verslaving?

Onze podcast is er: Liefde Zonder Masker. Een podcast over misschien wel de minst besproken en meest onbegrepen vorm van verslaving: seksverslaving. Het idee ontstond op een woensdagavond toen ik vanuit Hilversum terugreed naar Amsterdam. De gesprekken en emoties uit de groepen die ik had begeleid bleven zoals altijd nog wat ronddwalen in mijn gedachten. Een daarvan was de opmerking "Het gaat hier over veel, maar eigenlijk heel weinig over seks."

"Why you think the internet was born? Porn, porn, porn!". Dit zingen ze in de musical Avenue Q, in het nummer The internet is for Porn. Maar onze interesse en fascinatie voor seksuele beelden overschrijdt ruimschoots de grenzen van het digitale tijdperk. Erotische muurschilderingen in Pompeii, de Warren Cup - een Romeinse zilveren beker uit de eerste eeuw waarop twee jonge mannen innig de liefde bedrijven, en Chinese erotische schilderijen uit de 19e eeuw laten zien dat fascinatie voor visuele seksuele prikkels van alle tijden is.

'Moet ik dan gaan tuinieren, ofzo?!' riep hij met handen in de lucht. De rest van de groep moest lachen, maar er zat ook oprechtheid in zijn vraag.  Laten we hem Oscar noemen, Oscar is halverwege dertig, nu een paar maanden clean van middelen en obsessief vreemdgaan, wat hij bijna tien jaar heeft gedaan en zit nu twee maanden in groepstherapie. Dat doet hem erg goed. Bij de incheck had hij aangegeven dat hij tijd wilde van de groep. 

De aanleiding voor dit blog was een telefoongesprek een paar weken geleden met een nieuwe client. Het gesprek was in het Engels en ik dacht een Spaans accent te herkennen in zijn stem. Hij vertelde dat hij hulp zocht bij zijn 'addiction to food'.  Het was vooral één zinnetje dat hij vol overtuiging zei dat me aan het denken zette 'My food addiction is only about food, nothing else. No psychology or anything. Just food.'

Afgelopen week werd ik op LinkedIn eraan herinnerd dat ik twee jaar als groepscounselor werk. Ik vind het onwaarschijnlijk mooi werk en doe het met heel mijn hart. De eerste keer dat ik ging proefdraaien voelde ik meteen hoe bijzonder het werk was. Hoe ik twee jaar geleden begon als groepscounselor is wel een wonderlijk verhaal. 

Vorig jaar kreeg ik een nogal wonderlijk mailtje in mijn inbox. De man in kwestie vroeg of ik hem in een of twee sessies kon 'afhypnotiseren van de porno'. Blijkbaar had hij het idee dat hij naar mijn praktijk zou komen, in de stoel zou gaan zitten, gehypnotiseerd zou worden en een uur later zijn ogen weer opendoen en dan verlost zou zijn van zijn verslaving. Dat klinkt misschien wat vreemd en ridicuul, en dat is het ook. Dat is ook helemaal niet waar deze vorm van therapie over gaat. 

Op 23 november geef ik een lezing op het symposium 'Bewustwording in Herstel' bij academie Hypnos in Voorthuizen. Ik zal het hebben over wat verslaving is, hoe het voelt om verslaafd te zijn, wat oorzaken zijn van verslaving en natuurlijk de vraag: wat is herstel en waar begint herstellen van een verslaving?

In tegenstelling tot wat veel mensen denken, herstellen de meeste mensen met een verslaving hiervan zonder hulp. Dit is te lezen in Overcomming Addiction van Harvard Medical School. Toch is het overwinnen van een verslaving ook voor veel mensen vaak een lang, pijnlijk en gecompliceerd proces. De eerste vraag in dit proces is: ben je klaar om te veranderen? 

Het verbaast me regelmatig hoe weinig mensen met een verslaving eigenlijk weten over verslaving. Dat was bij mijzelf niet anders trouwens. Voordat ik zelf ging herstellen van mijn verslavingen wist ik alleen maar dat ik er last van had, er vanaf wilde en dat dit niet lukte. Daarom vind ik het - zowel  in individuele sessies als in groepstherapie – heel belangrijk dat iemand leert over wat een verslaving is. Want als je niet weet waarom je de dingen doet die je doet en niet snapt wat je hebt, dan denk je dat er iets mis met je is.

Een vriendin vertelde laatst over haar zoontje van vijf. Hij was die dag bij oma en opa geweest en toen hij  thuiskwam had hij een nieuw t-shirt met een dino aan wat hij van opa en oma had gekregen. Toen hij zijn moeder zag, rende hij naar haar toe, strekte zijn armen uit en riep uit volle borst: ‘Mama, mama, kijk eens hoe mooi ik ben!’

Mijn moeder is opgegroeid in de jaren '50 in een heel klein dorpje, diep in zuid-Limburg. Ze hadden thuis één koe. Ik vond het als kind een gezellig idee om een koe in de tuin te hebben, maar mijn moeder dacht daar anders over, zij moest als kind die koe namelijk iedere dag melken. Een keer per jaar had de koe 'een date' met een stier uit de buurt, vertelde ze een paar jaar geleden.  'Dat wisten we omdat die dag de deur hermetisch werd afgesloten, de ramen werden helemaal afgeplakt en wij mochten niet naar buiten.' Haar ouders wilden perse voorkomen dat de kinderen vragen zouden stellen over wat hun koe met die stier deed in de schuur.