"Why you think the internet was born? Porn, porn, porn!". Dit komt uit de musical Avenue Q, uit het nummer The internet is for Porn. Maar onze interesse en fascinatie voor seksuele beelden overschrijdt ruimschoots de grenzen van het digitale tijdperk. Erotische muurschilderingen in Pompeii, de Warren Cup - een Romeinse zilveren beker uit de eerste eeuw waarop twee jonge mannen innig de liefde bedrijven en Chinese erotische schilderijen uit de 19e eeuw. Onze fascinatie voor visuele seksuele prikkels is van alle tijden.

'Moet ik dan gaan tuinieren, ofzo?!' riep hij met handen in de lucht. De rest van de groep moest lachen, maar er zat ook oprechtheid in zijn vraag.  Laten we hem Oscar noemen, Oscar is halverwege dertig, nu een paar maanden clean van middelen en obsessief vreemdgaan, wat hij bijna tien jaar heeft gedaan en zit nu twee maanden in groepstherapie. Dat doet hem erg goed. Bij de incheck had hij aangegeven dat hij tijd wilde van de groep. 

De aanleiding voor dit blog was een telefoongesprek een paar weken geleden met een nieuwe client. Het gesprek was in het Engels en ik dacht een Spaans accent te herkennen in zijn stem. Hij vertelde dat hij hulp zocht bij zijn 'addiction to food'.  Het was vooral één zinnetje dat hij vol overtuiging zei dat me aan het denken zette 'My food addiction is only about food, nothing else. No psychology or anything. Just food.'

Afgelopen week werd ik op LinkedIn eraan herinnerd dat ik twee jaar als groepscounselor werk. Ik vind het onwaarschijnlijk mooi werk en doe het met heel mijn hart. De eerste keer dat ik ging proefdraaien voelde ik meteen hoe bijzonder het werk was. Hoe ik twee jaar geleden begon als groepscounselor is wel een wonderlijk verhaal. 

Vorig jaar kreeg ik een nogal wonderlijk mailtje in mijn inbox. De man in kwestie vroeg of ik hem in een of twee sessies kon 'afhypnotiseren van de porno'. Blijkbaar had hij het idee dat hij naar mijn praktijk zou komen, in de stoel zou gaan zitten, gehypnotiseerd zou worden en een uur later zijn ogen weer opendoen en dan verlost zou zijn van zijn verslaving. Dat klinkt misschien wat vreemd en ridicuul, en dat is het ook. Dat is ook helemaal niet waar deze vorm van therapie over gaat. 

Op 23 november geef ik een lezing op het symposium 'Bewustwording in Herstel' bij academie Hypnos in Voorthuizen. Ik zal het hebben over wat verslaving is, hoe het voelt om verslaafd te zijn, wat oorzaken zijn van verslaving en natuurlijk de vraag: wat is herstel en waar begint herstellen van een verslaving?

In tegenstelling tot wat veel mensen denken, herstellen de meeste mensen met een verslaving hiervan zonder hulp. Dit is te lezen in Overcomming Addiction van Harvard Medical School. Toch is het overwinnen van een verslaving ook voor veel mensen vaak een lang, pijnlijk en gecompliceerd proces. De eerste vraag in dit proces is: ben je klaar om te veranderen? 

Het verbaast me regelmatig hoe weinig mensen met een verslaving eigenlijk weten over verslaving. Dat was bij mijzelf niet anders trouwens. Voordat ik zelf ging herstellen van mijn verslavingen wist ik alleen maar dat ik er last van had, er vanaf wilde en dat dit niet lukte. Daarom vind ik het - zowel  in individuele sessies als in groepstherapie – heel belangrijk dat iemand leert over wat een verslaving is. Want als je niet weet waarom je de dingen doet die je doet en niet snapt wat je hebt, dan denk je dat er iets mis met je is.

Een vriendin vertelde laatst over haar zoontje van vijf. Hij was die dag bij oma en opa geweest en toen hij  thuiskwam had hij een nieuw t-shirt met een dino aan wat hij van opa en oma had gekregen. Toen hij zijn moeder zag, rende hij naar haar toe, strekte zijn armen uit en riep uit volle borst: ‘Mama, mama, kijk eens hoe mooi ik ben!’

Mijn moeder is opgegroeid in de jaren '50 in een heel klein dorpje, diep in zuid-Limburg. Ze hadden thuis één koe. Ik vond het als kind een gezellig idee om een koe in de tuin te hebben, maar mijn moeder dacht daar anders over, zij moest als kind die koe namelijk iedere dag melken. Een keer per jaar had de koe 'een date' met een stier uit de buurt, vertelde ze een paar jaar geleden.  'Dat wisten we omdat die dag de deur hermetisch werd afgesloten, de ramen werden helemaal afgeplakt en wij mochten niet naar buiten.' Haar ouders wilden perse voorkomen dat de kinderen vragen zouden stellen over wat hun koe met die stier deed in de schuur.  

'Waar ben je mee bezig? Snap je wel dat je met je gezondheid aan het spelen bent?' Dat was de reactie van de huisarts toen Hannah vertelde over haar problemen met alcohol. Het gevolg? Hannah ging met schaamte weg bij de huisarts en kwam niet meer terug bij hem. Ik hoor het helaas te vaak van cliënten dat medische professionals geen flauw idee hebben wat ze aanrichten op het moment dat ze reageren vanuit een moreel oordeel.

Een tijd geleden kwam Mark* bij mij in verband met een verslaving aan alcohol, coke en seks, meestal in combinatie met elkaar. Aan de telefoon vertelde hij dat hij al heel vaak gestopt was, maar het nooit langer volhield dan een paar weken. Mark was halverwege de dertig, vrij groot, had een sportief uiterlijk en zag er altijd uit alsof hij net van een zonvakantie terug was. 'Hoe vind je het om hier te zijn', vroeg ik hem toen hij de eerste keer langskwam. 'Prima!', zei hij. 'Ik hoop dat dit een beetje werkt!'