Hypnotherapie en Angst
Angst is een onmisbare emotie die je helpt te reageren op gevaar. Het lichaam raakt in opperste staat van paraatheid: het hart gaat sneller kloppen, de ademhaling versnelt, bloeddruk gaat omhoog gaat en de spieren spannen zich aan, klaar om in actie te komen. Het is een gezonde reactie op dreigend gevaar. Maar wat als je lichaam dezelfde reactie heeft als er geen echt gevaar is? Maar liefst één op de vijf Nederlanders heeft, bewust of onbewust, last van angsten, een angststoornis of fobie.
Het probleem ontstaat als er geen acuut gevaar is maar we toch bang worden. Zo word gezonde angst 'ongezond', oftewel een angststoornis. Dat betekent dus dat het angstsysteem versoord is geraakt, omdat het geactiveerd wordt in situaties die niet gevaarlijk zijn. Zelf heb ik in het een paar jaar vliegangst gehad, nadat ik tijdens een vlucht naar Parijs uit het niets een paniekaanval kreeg tijdens het opstijgen. Vanaf toen voelde me dagen voor ik ging vliegen al onrustig en gestresst. Allerlei adviezen kreeg ik: 'dan denk je toch even ergens anders aan', of 'het zal allemaal wel meevallen met het vliegen' of de meestgenoemde 'vliegen is de veiligste manier van reizen hoor!'.
Van gezonde naar ongezonde angst
Allemaal goedbedoeld die adviezen, maar ze helpen zelden tot nooit. Waarom hebben die goedbedoelde adviezen geen zin? Je leest deze pagina waarschijnlijk omdat je last hebt van angst, angst voor sociale situaties, voor het geven van een presentatie, of misschien bindingsangst. Je weet ook ergens wel dat die angst niet in verhouding staat tot de situatie. Maar ondanks dat je dit weet, reageert je systeem met stress en een gevoel van 'niet veilig zijn'. De reden waarom die adviezen niet werken is omdat angst een onbewuste reactie waar we maar weinig invloed op hebben, want het is niet de situatie dat ons bang maakt, maar onze verwachting over die situatie.
De invloed van onze verbeelding op angst
Wanneer we angst ervaren, is dit bijna altijd gerelateerd aan een situatie in de toekomst. We zien onszelf al trillen tijdens heftige turbulentie in het vliegtuig of een paniekaanval krijgen in de trein. Het is niet ongewoon om dagen vooruit te denken aan hoe het fout zal gaan tijdens die belangrijke presentatie. Deze gedachten kunnen ervoor zorgen dat ons lichaam reageert alsof het echt in gevaar is. Voor ons brein is er namelijk geen verschil tussen verbeelding en realiteit. Een eenvoudige test om dit te ervaren, is door je ogen te sluiten en te denken aan het nemen van een hap van een sappige citroen. Het effect van onze verbeelding is zo krachtig dat het zelfs pijn kan beïnvloeden. Tijdens haar promotieonderzoek naar het placebo-effect ontdekte gezondheidspsychologe Kaya Peerdeman dat mensen die van tevoren inbeelden dat iets geen pijn zal doen, daadwerkelijk minder pijn ervaren. Zo sterk is de kracht van verbeelding.
'Ons lichaam kent geen verschil tussen reëel gevaar en ingebeeld gevaar.'
Hoe werkt hypnotherapie bij angst?
Toen ik 14 was werkte ik als krantenjongen. Iedere ochtend werd ik bij een bepaald huis 'opgewacht' door een enorme bouvier die keihard blaffend tegen de voordeur op stond te springen. Het is twee keer gebeurd dat die hond los was gebroken. Ik ben nooit gebeten, maar dat kwam vooral omdat ik heel hard kon fietsen. Iedere ochtend daarna was ik op mijn hoede als ik naar dat huis fietste. En na verloop van tijd merkte ik dat ik angstig werd voor honden. In het begin waren het alleen grote honden waar ik bang voor werd, maar na verloop van tijd werd ik ook bang voor kleinere honden.
Angst is aangeleerd. Wat ik daarmee bedoel is het volgende. Mijn paniekaanval in het vliegtuig en de bouvier die mij wilde verscheuren, zorgden ervoor dat mijn brein me wilde beschermen om niet nog een keer in zo''n angstige situatie te komen. Als je ooit een keer een paniekaanval hebt gehad in de trein, dan kan je een angst ontwikkelen voor reizen met de trein, omdat je de trein associeert met die nare ervaring. Als je ooit een keer een black-out hebt gehad tijdens een presentatie kan je een een angst ontwikkelen hiervoor. Ooit hebben we ons onveilig gevoeld in een bepaalde situatie en vervolgens zijn we bang dat we dat weer gaan voelen in die bepaalde situatie. Je brein probeert je als het ware te beschermen om opnieuw in zo'n angstige situatie terecht te komen.
Hypnotherapie en EMDR
Het werken met deze herinneringen van angst is een belangrijk onderdeel van de behandeling. Angst is een onbewuste reactie. Daarom ligt de oplossing van het probleem ook in het onbewuste. Hypnotherapie stelt je in staat om contact te maken met je onbewuste, met het angstdeel. Het gaat er in de behandeling van angst dus om dat we eerst eerdere ervaringen behandelen en desensitiseren, dat betekent zoveel dat je brein de angstige ervaring goed leert te verwerken. Vervolgens kijken we naar angst in je huidige leven. De behandeling bestaat uit een combinatie van EMDR en hypnotherapie.